ŞAP HASTALIĞI SALGINI HAKKINDA BASINA VE KAMUOYUNA!
İstanbul Göle Kadın Meclisi Derneği ile Serhat Kadınları Derneği olarak, Göle'de gerçekleştirdiğimiz saha araştırmaları ve gözlemler neticesinde, bölgedeki güncel duruma ilişkin kapsamlı bir bilgilendirme raporu hazırlanmıştır.
Hazırlanan bu rapor, kamuoyunu doğru ve tarafsız bir şekilde bilgilendirmek amacıyla paylaşılmaktadır.
Son haftalarda Ardahan ili Göle ilçesinde büyükbaş hayvanlarda yaygın olarak gözlenen Şap hastalığı, bölge hayvancılığı üzerinde ciddi sosyo-ekonomik sonuçlar doğurmaya başlamıştır. Bölge halkının temel geçim kaynağını oluşturan ülkemiz yağ, peynir et üretiminde önemli yer kaplayan yöre hayvancılığın bu şekilde tehdit altında olması, yalnızca üretici köylüleri değil, ilçe ekonomisinin tamamını riske sokmaktadır. Salgın kontrol altına alınmazsa başat gelir kaynağı hayvancılık olan Göle ilçesinde sosyal sorunlar da baş verecek ve geçmişte yoğun göçün olduğu bu ilçeden büyük şehirlere doğru yeni bir göç dalgası da doğacaktır.
Göle'de yaklaşık 95.000 ila 110.000 arasında büyükbaş hayvan bulunduğu bilinmektedir.
Ayrıca 14.000 civarında küçükbaş hayvan varlığı söz konusudur.
Büyükbaş hayvanların birim piyasa değeri 150.000 – 200.000 TL, küçükbaş hayvanların değeri ise 6.000 – 30.000 TL aralığındadır. Resmî kayıtlarda şu ana kadar yaklaşık 120 hayvanın telef olduğu bilgisi yer alsa da, köylerde birebir yapılan gözlemler ve bölge halkından alınan bilgiler ışığında, 1000'in 'ün üzerinde hayvanın telef olduğu tahmin edilmektedir.
İlçemize ekonomik ve sosyal etkileri olumsuz olarak yansıyacak olan Şap hastalığı salgını durdurulmaz ise ekonomik ve sosyal olumsuz etkiler doğuracaktır. Daha şimdiden et, süt, peynir üretimi kısmen durdurulmuş olup, hasta İneklerden de süt sağılmamaktadır.
Her hanede ortalama 10-30 arası hayvan bulunduğu ve bu hayvanların geçim için tek kaynak olduğu düşünüldüğünde, hayvan kaybı bir ailenin tüm yıllık gelirinin yok olması anlamına gelmektedir.
Hayvanların telef olması sadece et/süt üretimini değil, aynı zamanda yem, nakliye, veterinerlik, hayvan pazarı ve tarımsal üretim gibi yan sektörleri de olumsuz etkilemektedir.
Özellikle kadın üreticilerin ev ekonomisine katkıları hayvan üretimi üzerinden gerçekleştiğinden, kadın emeği ve kırsal yoksulluk açısından da durum kritik bir noktadadır.
SAHADAKİ TESPİTLER VE YETERSİZLİKLER ŞU BAŞLIKLAR HALİNDE TOPARLANMIŞTIR.
Bir çok köyde veteriner hizmetlerine ulaşımın yetersiz olduğu görülmüştür.
Aşı uygulamalarının yapılmasına rağmen hastalığın yayılımının durdurulamaması, aşı kalitesi veya zamanlaması konusunda soru işaretleri doğurmuştur.
Hayvan hastanesinin olmaması, vakalara zamanında ve uzman müdahale yapılamamasına yol açmaktadır.
Telef olan hayvanların büyük kısmının video/fotoğraf gibi resmi kayıt altına alınmaması, maddi kaybın belgelendirilmesini zorlaştırmaktadır.
Hayvanların sigortalı olup olmadığı ve sigorta kapsamındaki zararların karşılanıp karşılanmadığı net değildir.
YÖRE HALKI VE İLERİ GELENLERYLE YAPILAN GÖRÜŞMELERDE ACİL ÖNERİLER VE TALEPLER AŞAĞIDAKİ BAŞLIKLARDA YER ALMAKTADIR.
Şeffaf ve Güncel Veri Paylaşımı:
İlçe Tarım Müdürlüğü ve ilgili kurumların güncel verileri sahaya ve kamuoyuna düzenli olarak duyurması, dezenformasyonun önüne geçecektir.
Acil Hayvan Sağlığı Müdahale Ekibi Kurulması, her köyde veteriner görevlendirilmesi sayısal açıdan mümkün değil ise Göle merkezli, mobil ve hızlı müdahale kapasitesine sahip veteriner ekipler kurulmalı ve aktif olarak köyleri dolaşmalıdır.
Zarar Tespiti ve Tazminat Süreci Başlatılması:
Hayvan kaybı yaşayan üreticiler için tazminat süreçleri başlatılmalı, sigorta kapsamında olan zararlarda hızla ödeme yapılmalıdır.
Her köyde bir veteriner bulundurulması hedeflenmeli, mevcut veterinerler ekipman ve ulaşım açısından desteklenmelidir.
Bölgesel Hayvan Hastanesi Kurulması:
Uzun vadede, sadece Göle'ye değil tüm Ardahan'a hizmet verecek bir hayvan hastanesi kurulması için girişimler başlatılmalıdır.
Görsel Kayıt Sistemi Zorunluluğu:
Telef olan hayvanların mutlaka video/fotoğraf ile belgelendirilmesi sağlanmalıdır. Bu kayıtlar tazminat ve analiz süreçleri için kritiktir.
Üretici Eğitimi ve Bilgilendirilmesi için; Köylerde bilinçlendirme toplantıları düzenlenmeli, hastalıkla mücadele, karantina uygulamaları ve korunma yöntemleri anlatılmalıdır.
Kadın Üreticilerin Desteklenmeli. Kadın üreticilere özel destek paketleri, hibe programları ve eğitim çalışmaları planlanmalıdır.
SONUÇ OLARAK
Göle ilçesinde yaşanan bu hayvan hastalığı salgını, sadece bir veterinerlik krizi değil, aynı zamanda ekonomik, toplumsal ve psikolojik boyutları olan çok yönlü bir krizdir. Bu nedenle çözüm sadece teknik müdahalelerle değil, aynı zamanda bütüncül bir kırsal kalkınma ve destekleme stratejisiyle mümkün olacaktır. Yerel paydaşlar, üretici birlikleri, sivil toplum yapıları ve devlet kurumları iş birliği içinde, zaman kaybetmeden harekete geçmelidir. Karşı karşıya kalınan salgın durdurulamadığı ve gereken destek sağlanmadığı takdirde yöre de , psikolojik, ekonomik ve sosyal yönden bir çok olumsuz sonuç doğuracak Göle'den de yoğun bir göç dalgası ve üretimden kopuş kaçınılmaz hale gelecektir.
Bize düşen yöremizin sesine ses olmak bu sorunları dile getirmektir. Yetkili mercilerin bu sesi duyması, Göle özelinde yaptığımız durum analizi ile Ardahan ve tüm ilçelerine Şap hastalığı salgını konusunda acilen çözüm bulmasıdır.
Serhat Kadınları Derneği ve Göle Kadın Meclisi adına
Ayşe Hazal Beytaş&Türkan Deli