7 Haziran Cuma günü Kars Havaalanı’nda konukların karşılanması ile başlayan 19. Dursun Akçam Kültür ve Sanat Günleri, 9 Haziran Pazar akşamı Turgay Demir konseri ile kapatıldı.
7 Haziran günü uçaklardaki rötar nedeniyle azalan zaman Cılavuz Köy Enstitüsü yapılarının ziyaretine olanak tanımadığından Susuz Belediye Başkanı’nın ikram ettiği çaylar içilerek Ardahan yakınındaki Dursun Akçam Ormanı’nda yapılan karşılama yerine geçilmişti. Konuklar, araç konvoyu ile gelen Ardahanlılar tarafından davul zurna eşliğinde oynanan halk oyunlarıyla karşılandı. Dursun Akçam Kültürevi önünde şehirden katılanlarla birlikte yeniden oyunlar oynandı; Kültürevi’nde konuk ve katılımcılara Ardahan’ın ketesi, fesellisi, balı, peyniri sunuldu.
Saygı duruşu ve İstiklal Marşı’nın okunmasından sonra Dursun Akçam Kültür ve Sanat Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Alper Akçam bir açılış konuşması yaptı.
Aralarında CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in ve “Kaf Dağı’nın Ardındaki Dursun Akçam” belgeselinin yapımcısı Prof. Dr. Oğuz Makal’ın kutlama iletilerinin de bulunduğu iletilerin okunmasından sonra etkinlik için Ardahan’a gelmiş Sol Parti Genel Başkanı Alper Taş’ın ve Hataylı şair Hüseyin Ferhad birer konuşma yaptılar.
Hüseyin Ferhad konuşmasının bitiminde, Ardahan için yazdığı şiiri okudu.
“MİLAT DİYE BİR ŞEY YOKTUR
Neren acıyorsa oraya bas
aha Kars, aha Posof, aha Ardahan
Neren kanıyorsa oraya bas
aha Ağrı, nam-ı diğer Ararat
Dört çivi. Cehar mıh. Çarmıh
İşit onu. Oku, soğur, ezberle
nihayet bir cümledir insan
bir harfler silsilesi, bir mecaz
bir aşk-ı mecaz
Nihayet bir cümledir hayat
bir ah’lar silsilesi, bir figan
bir nâr-ı figan
Duy, hisset onu. Aha Adilcevaz
Değil midir ki ikisi de birbirinden makul
bir parmak işaretidir red ve kabul
incelt, daha bir incelt sesini
şerh düş, derkenar çık
sual et
Vakui nasıl tarif edilir
ya da Uçmağ
ya da Cennet
ya da Bihûşt, Valhalla, Dilmun?
Soyun, yum gözlerini. Aha, bir nefes ötede
Balasagun, o mengü şehir
Bahane diyorum bir bahane bul
diz çök, ayaklarına kapan
yalvar, burnunu çek, ant iç
en sevdiklerinin üstüne
Gönül ki farımaz, denir
Bahane diyorum bir bahane bul
gözlerine sokul
gözlerine ağ, gözlerine tüne
gözlerinde yun, gizli bahçelerini yeşert
yüreğini çıkarıp at önüne
Gönül ki bir top kılaptan
sarılınca açılmaz, denir
İşit onu. Kalburdan, elekten geçir
Nihayet bir parmak işaretidir
tehcir: Beytüşşebap ya da Arapgir
ya da Darende
Dört çivi. Cehar mıh. Çarmıh
Ülkesini nasıl unutur insan
bencileyin bir şaman hem de
laf, tevatür, elbette yalan. Uğuldayan o Kaf, hâlâ içimde
uğuldayan durmadan uğuldayan
o dağ…
Yurdunu nasıl unutur insan!
Neren kanıyorsa oraya bas
aha Kars, aha Posof, aha Ardahan”
Günün son etkinliği Dursun Akçam Belgeselinin izlenmesi oldu.
Sol Parti Genel Başkanı Alper Taş, konuklarla birlikte fotoğraf çektirerek Dursun Akçam Kültür ve Sanat Vakfı üyelik formunu imzaladı.
8 Haziran Cumartesi gününün programı Metin Turan’ın “Kars Halk Kültürü ve Edebiyatı” adlı kitabından hareketle yaptığı konuşma ile başladı. Metin Turan, Ardahan halk âşıkları geleneğini ve Cılavuz Köy Enstitüsü’nün yöre kültürü üzerine etkilerini de kapsayan konuşmasını devlet ve yerel yönetim organlarının bu alandaki çalışmalara ilgisizliğini eleştiren bir bakış açısıyla tamamladı.
Günün ikinci konuşmacısı Sezai Yazıcı, Amasya Mebusu Esat Bey’in 1927 tarihli Ardahan raporu ve Ardahan’ın il iken ilçe yapılması üzerine yaşanan gelişmeleri üzerine konuştu.
“Şark İle Garp Arasında” bölüm başlıklı konuşmalardan ilkinde Hüseyin Ferhad “Şark Belleği” olarak adlandırdığı bir konuşma yaptı. Şark ve Garp kavramlarının ortaya çıkışı ve bu kavramların tarihi gelişmelerini anlattı.
Alper Akçam, “Şark İle Garp Arasında Şarkiyatçılık” başlıklı konuşmasında Orta Doğu kökenli iki ünlü yazarın, Amin Maalouf ile Edward Said’in yörede yaşanan gelişmelere ilişkin yazdıkları, bakış açıları arasındaki farklılıklar üzerinde durdu; Türkiye’de uygulanan emperyalist kültür politikalarını ve sonuçlarını anlattı.
“Dursun Akçam Ormanı’nda Fidan Dikimi” etkinliği için Ardahan Belediyesi’nin görevlendirdiği otobüsle Ardahan’dan yola çıkıldıktan sonra Ölçek Köyü’ne gidildi, buradan da alınan katılımcılarla Dursun Akçam Ormanı’na ulaşıldı. Etkinlik,Ardahan’dan özel araçlarıyla gelenlerin de eklenmesiyle, geniş bir katılımla gerçekleştirildi. Yöresel oyunların da oynandığı etkinlikte aralarında Sol Parti Genel Başkanı Alper Taş’ın da bulunduğu konuklar Dursun Akçam Ormanı’na onlarca fidan diktiler.
Dursun Akçam’ın “Sünnet Partisi” adlı öyküsünden hareketle Alper Akçam tarafından oyunlaştırılmış tiyatro eseri, Dursun Akçam Tiyatro Topluluğu tarafından sahneye konuldu. Oyun, salonu dolduran izleyiciler tarafından alkış yağmuruna tutuldu.
Günün akşamında, önce Ardahanlı Şair Adem Çimli şiirlerini okudu. Türkiye Yazarlar Sendikası Aydın Temsilcisi Deniz Ünal’ın şiirle katıldığı gece Levent Değirmenci’nin sazı ve sözüyle devam etti.
Gecenin son etkinliği, Çetin Taşçı, İsmail Karabağlı, Mustafa Oflaz ve Caner Çakmak’tan oluşan orkestra eşliğinde salondaki izleyicileri coşturan Deniz Dark konseri oldu.
9 Haziran gününün programı Ardahan Üniversitesi öğretim üyesi BünyaminTetik’in “Osmanlı’nın Rumi Bağlamında Batı Doğu Algısı” başlıklı konuşması ile başladı. Türk akıncı boylarının Anadolu’ya girişi ve Osmanlı devletinin kuruluşundan başlayarak Roma İmparatorluğu döneminden kalma Rumi halkların ve kültürünün uğradığı değişim, yöredeki kültürel gelişmeler, karşılıklı adlandırmalar bağlamında kültürel sürecin anlatıldığı konuşma büyük bir ilgiyle izlendi: Bünyamin Tetik etkinlik sonuna kadar katılımcıların sıcak ilgisiyle karşılaştı.
9 Haziran gününün ikinci konuşmasında Kenan Karabağ yazarlık sürecini anlattı, yayınladığı kitapların içeriği hakkında bildi verdi.
Sevgi Özel, Türk Dil Kurumu ve Dil Derneği süreci içinde yaşadıklarını, Dursun Akçam ile kurduğu iletişimi ve anılarını konu ederek konuştu.
“Sinemanın Kültüre Etkileri” başlıklı oturumda söz alan Ardahan Sinema Kulübü temsilcisi konuşmacılar yaptıkları çalışmaları anlattılar, Ardahan’da ücretsiz sinema gösterimi etkinliklerinde Dursun Akçam Kültürevi’nin kendilerine sunduğu olanakları vurguladılar. Hiçbir yönlendirme ve sınırlama olmaksızın özgürce yaptıkları çalışmanın başka bir örneğinin bulunamayacağının altını çizdiler.
Son gün akşamının etkinlikleri Rize’den gelerek etkinliklere katılan Alman asıllı Timur Danış’ın ailesinin yöredeki yaşam sürecini ve tarihi gelişmeleri konu alan konuşması ile başladı.
Dursun Akçam Kültür ve Sanat Vakfı’nın da üyesi olan Engin Kasap, Ardahan Sanat Kooperatifinin kuruluşu üzerine bilgiler verdi, Ardahan tarihi ve kültürü konusunda yaptığı çalışmaları anlattı.
Günün son etkinliği Turgay Demir konseri oldu. Turgay Demir, Ardahanlılara Dursun Akçam Kültür ve Sanat Vakfı’na üye olmaları ve etkinliklere daha geniş bir katılım sağlamaları için çağrı yaptı.
19. Dursun Akçam Kültür ve Sanat Günleri, 20. Kültür ve Sanat Günleri’nde buluşma sözü ile noktalandı.
Poyraz DURAK/Ardahan/Serhat Birikim
