Başkan KOÇALİ; Cumhuriyetin kuruluşunun 101. yılı Kars'ın Düşman İşgalinden Kurtarılışının 104. yılı ve dönümü nedeniyle Serhat Birikim Gazetesine açıklamada bulunan KARPAT Vakfı Başkanı Erkan KOÇALİ; Kars ve yöresi 43 yıl Rus işgali altında inim inim inlerken yöre halkı ağır bedeller ödeyerek bu günkü özgürlük ve bağımsızlık günlerine bizleri kavuşturdu diyerek konuşmalarını şöyle sürdürdü.
93 harbinde (1877 - 1878) Osmanlı – Rus savaşında, Gazi Ahmet Muhtar Paşa kumandasındaki Kafkas ordusu, ağır kış şartları altında verilen çetin savaşlar sonucunda yenilgiye uğrar. 75 bin askerden oluşan Rus ordusuna mukabil Osmanlı ordusu 20 bin askerden mürekkepti. Özellikle Alacadağ savaşında arkadan muhasaraya alınan Osmanlı ordusu 5-6 bin kadar ölü ve yaralı, 8 bin 500 kadar esir vererek büyük bir yenilgiye uğrar. Birkaç yüz süvari, Gazi Ahmet Muhtar Paşa’yı Rus ordusuna esir düşmekten son anda kurtarırlar. Hâsılı, Kars ve havalisi Kasım 1877’de Rus ordusunun eline geçer.
Bu kötü gelişmelerden sonra başlaya I. Dünya Savaşı sonunda 30 Ekim 1918 tarihinde imzalanan Mondros Mütarekesi ile Osmanlı’nın Güney Kafkasya’dan çekilmesi şart koşulmuştu.
Kars’tan ise askerlerini 2 ay sonra çekme kararı almıştı. Bu kararın sebebi halkın bölgede bir hükümet kurmasına zaman vermekti.
Yani İstanbul bu bölgedeki Şura ve Cumhuriyet oluşumuna destek vermektedir. İstanbul’un endişesi Ermenistan’ın işgaline açık bir hale gelmesidir.
Bunun üzerine 29 Ekim 1918 tarihinde Ahıska ve Ahılkelek çevresinde “Ahıska Hükümet-i Muvakkatası” 3 Kasım 1918 tarihinde Emir Bey Ekberzâde başkanlığında, merkezi Iğdır olmak üzere “Araş Türk Hükümeti“ ve 5 Kasım 1918’de Kepenkçi Emin Ağa ve Piroğlu Fahreddin Bey başkanlıklarında merkezi Kars olmak üzere “Kars İslâm Şûrası” kurulmuştur. 30 Kasım 1918 tarihinde Kars’ta toplanan kongrede bu üç hükümet “Kars Millî İslâm Şûrası Merkez-i Umumisi” adı altında birleşmiştir.
İngilizlerin daha sonra Ermenilere devrettiği Kars, 1920 sonbaharında Kâzım Karabekir komutasındaki Türk birliklerinin bölgeyi ele geçirmesine kadar bir buçuk yıl Ermenilerin işgali altında kaldı.
Bağımsızlık ateşini 30 Ekimde yakan hürriyet sevdalısı şehitlerimiz Karsı vatan topraklarına katan kahramanlarımızı, kurtuluşta emeği geçen başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve Kazım Karabekir Paşa başta olmak üzere bütün gazi ve şehitlerimizi şükranla minnetle anıyorum.
Yağmur KÜPELİ/İstanbul/Serhat Birikim
