Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) ultra ince solunabilir partikül (PM2.5) için belirlediği 24 saatlik (günlük) ortalama 15 mikrogram/metreküp sınır değerlerinin 20 katı daha kirli havayı Îdırlılar yıllardır solumaya devam ediyor
Îdır’de (Iğdır) PM2.5 konsantrasyonu günlük ortalama olarak 300 mikrogram/metreküp üzerinde bulunuyor. PM2.5, gözle görülmeyen ve insan saçından 30 kat daha küçük ancak insan sağlığı için çok tehlikeli bir kirletici olarak niteleniyor. PM2.5 kirleticisi solunum sistemi ile direkt ciğerlere kadar ulaşıp insanı hasta eden ve erken ölümlere neden olan özellik taşıyor.
Erken ölümler sakat çocuklar
PM2.5 kirliliği, akciğer derinliklerine ulaşır ve kanserini tetikler. Kan dolaşımına ve kan beyin bariyeri BBB’ye geçebilir. İndependent Türkçe de yer alan Prof. Dr. Mustafa Öztürk yazısında, PM2.5’e atfedilebilen 100 bin kişi başına düşen ulusal ortalama ölüm oranları, büyüklük sırasına göre daha fazla değiştiğini belirtiyor. PM2.5 kirliliğine uzun süre maruz kalmak astım, kronik bronşit, kalp hastalığı gibi kalıcı solunum problemlerine ve erken ölümlere neden olabiliyor. PM2.5 kirliliğine, hamile kadınların maruz kalması, ana rahmindeki bebeklerde “ömür boyu kalıcı hastalıklar” meydana getiriyor.
Akciğer kanseri
Soluk borusu ve akciğerlerdeki iltihaplanmayı artırarak astım, KOAH ve akciğer kanserine neden oluyor. Kana geçerek kalp ve kan damarlarında inflamasyon ve oksidatif stresin artmasına neden olarak kardiyovasküler hastalıklara yol açıyor. Kan-beyin bariyerini geçerek demans ve nörodejeneratif hastalıklara yol açan nöroinflamasyona neden oluyor. PM2.5’teki her 2 um/g artış için Alzheimer yüzde 4 oranında arttışa yol açıyor.
(Yeni Yaşam)
