Eşit haklar isteyen kadınların verdiği savaşın başlangıç tarihi 8 Mart 1857 yılıdır. Amerika'nın New York şehrinde dokuma işçisi kadınların düşük ücret, uzun çalışma süresi ve kötü çalışma koşullarını protesto ederek daha ve daha iyi çalışma koşulları istemiyle yaptıkları grevde polisin işçilere saldırması ve işçilerin fabrikaya kilitlenmesi, arkasından da çıkan yangında işçilerin fabrika önünde kurulan barikatlardan işçilerin kaçamaması sonucunda çoğu kadın 129 işçi can verdi.
Ülkemize dönelim. Neredeyse ayın her gününde bir kadının barbar erkeklerce öldürülen kadınlara, Ata'mız sayesinde tanınan hakları anımsatmak istedim. Günümüzde ne yazık ki bazı kadınlar kendilerini toplumun dışına itecek olan uygulamaları özgürlük olarak algılamaktadır. Bu anlayış ancak “ özgürlükleri yok etme özgürlüğü” şeklinde tanımlanabilir.
TÜRK MEDENİ KANUNUNDA KADINLARIMIZI İLGİLENDİREN BAZI MADDELER ŞÖYLEDİR.
*Yürürlükteki Medeni Yasamızın (MY.) 21. md. sinin “Kanunî ikametgâh” biçimindeki kenar başlığı, yeni MY. nın 21. md. sinde “Yasal yerleşim yeri” şeklinde değiştirilerek kadınlarla erkekler arasında eşitlik sağlamak amacıyla “Kocanın ikametgâhı karının... İkametgâhı addolunur” hükmü yeni MY. Ya koyulmamıştır.
*Evlenme yaşı cinsiyet farkı gözetilmeden yükseltilmiştir. 18 yaşından gün alan kadın ve erkek evlenebilecektir. Olağanüstü durumlarda ve pek önemli sebeple ise 17 yaşından gün alanlar, hâkimin izniyle evlenebileceklerdir(m.124.).
*Evlenme töreni artık sadece erkeğin değil, kadının oturduğu yerdeki evlendirme memurluğundan da yapılabilecektir (m. 134. )
* "onur kırıcı davranış” da boşanma sebebi olarak kabul edilerek “Hayata kast” ve “pek kötü davranış” sebeplerine eklenmiştir (m. 162. ).
*Boşanan kadın evlenmeden önceki soyadını isterse yeniden kullanabilecektir. Boşandığı kocasının soyadını kullanmakta kadının yararı varsa ve bunun kocaya bir zarar vermeyeceği kanıtlanırsa, istemi üzerine hâkim, kadına kocasının soyadını taşıması için izin verir (m. 173. ).
* “Koca evlilik birliğinin reisidir” kuralı kaldırılarak, eşit söz hakkı tanınmıştır (m. 186. ).
* Evli eşler oturacakları konutu birlikte belirleyebileceklerdir. Çünkü birlikte oturulacak evin seçimini kocaya bırakan hüküm değiştirilmiştir.(m.186 )
* Kadın ve çocukların geçim ve bakımlarının kocaya ait olduğunu öngören hüküm, eşitlik ilkesinin doğal bir sonucu olarak kaldırılmıştır. Bundan böyle eşlerden her ikisi de güçleri oranında emek ve mal varlıkları ile evin geçimine katkıda bulunmakla yükümlüdür (m. 186. ).
* Evlilik birliğinin temsilinde eşlere eşit hak tanınmıştır (m. 188. ).
* Eşlerden her birinin meslek ve iş seçiminde diğerinin iznini almak zorunda olmadığı kabul edilmiştir. (m. 192. ).
* Kadının kocası lehine borç altına girmesine ilişkin işlemleri hâkimin iznine tâbi tutan hüküm de kaldırılmıştır.
* Edinilmiş mallara katılma rejiminin yasal mal rejimi olarak kabul edilmesi uygun görülmüştür. Eşler ayrıca mal rejimi sözleşmesi yaparak Kanunda belirlenen diğer mal rejimlerinden birini seçebileceklerdir (m. 202. ).
* Soy bağı açısından evlilik içinde doğan çocukla evlilik dışı doğan çocuk ayrımına son verilerek, bu durumda bulunan çocukların zarara uğramaları engellenmiştir.
* Evlât edinenin yaşı otuz beş’ten otuz’a indirilmiş, birlikte evlât edinebilmek için en az iki yıldan beri evli olma koşulu aranmıştır. Küçüklerin evlât edinebilmesi, onların evlât edinen tarafından bir yıl süreyle bakılmış ve eğitilmiş olmaları koşuluna bağlanmıştır. “Evlât edinmenin her hâlde küçüğün yararına bulunması ve evlât edinenin diğer çocukların yararlarının hakkaniyete aykırı bir biçimde zedelenmemesi de gerekir” hükmüyle çocuğu olanlara da evlât edinme olanağı getirilmiştir. (m. 305, 306 ve 308. ).
* Miras hukukunda saklı pay oranları azaltılarak, miras bırakanın mallarındaki tasarruf özgürlüğü genişletilmiştir (m. 506. ).
* Paylı mülkiyette, pay üzerinde intifa hakkı tesis edilmesinin yarattığı huzursuzlukları önlemek amacıyla yeni bir hüküm getirilmiştir. Bu hükme göre, bir pay üzerinde intifa hakkı kurulması hâlinde diğer paydaşlardan biri üç ay içinde paylaşma talebinde bulunursa, satış yolu ile yapılacak paylaşmada, pay üzerinde, intifa hakkının söz konusu paya düşen bedel üzerinde devam etmesi esası getirilmiştir (m. 700.)
Not: Kaynak olarak Medeni Yasa ve internet verilerinden yararlanılmıştır.
08.03.2025
Av. Yalçın TURA
