Kendini aydın olarak gören birçok insanın en çok yakındığı şey içinde bulunduğu toplum tarafından anlaşılmamaktır; halkın kimi inanış, yanılsama ve yanılgılarının kalıplaşmış gibi kalmış olmasıdır. Bu durumun bir sonucu olarak da halkın cahilliğinden, inatçılığından dem vurulur, kastlaşmalar, toplumsal kültür kategorileşmeleri oluşur; herkes kendince uygun gördüğü bir çevre içinde kalma ve kendini hep haklı bulma durumunu benimser.
Kanımca, tarihe ve topluma diyalektik bir gözle bakan büyük kuramsal düşüncelerin pratikte karşılaştığı bazı sonuçlar, sınıfsız, eşit bir toplum için işçi sınıfı ve çalışan yığınların başını çekeceği bir geçiş dönemi için kurulmuş kimi devletlerin yol açtığı olumsuz tablolar ve sonuçta ortaya çıkan yenilgi durumu, aydın kesimde de birçok olumsuzluğa yol açtı. Fin toplumu kurucusu sayılan Snellman’ın, Cumhuriyet’in köylü ve halk tabanında sağlam temeller atmasını sağlamış Köy Enstitüleri kurucusu İsmail Hakkı Tonguç’un öğrencilere ve aydınlara yönelik “halkı cahillikle suçlamayın, kendinize bir bakın” uyarıları unutuldu; halk ve toplum suçlanarak işin içinden çıkılmaya çalışıldı.
Emperyalizmin dünya genelinde ve özellikle Gazze’de, Filistin’de uyguladığı insanlık dışı kan ve dehşet ortamı, kapitalist sömürünün gelişmemiş ülkelerde halkı iyice yoksullaştırıp büyük yaşam sıkıntıları içine sokmuş olması, yeniden bir uyanışın da habercisi, tetikleyicisi gibi oldu. İrlanda’da tarihinde ilk kez açıktan ABD karşıtı ve Filistin yanlısı bir seçim politikası yürüten sol bir aday olan Catherine Connelly’nin oyların %60’tan fazlasını alarak ezici bir çoğunlukla Cumhurbaşkanlığı seçimini alması, New York’ta ABD’nin Orta Doğu politikaları eleştiren ve kendisini demokratik sosyalist sayan Müslüman Mamdani’nin %50.6’lık bir oy oranı ile belediye başkanlığı seçimini kazanması, Türkiye’de kendisini ABD’nin “Stratejik Ortağı” sayan ve onun Orta Doğu politikalarına açıktan karşı çıkmayan bir iktidarın yargı eliyle seçilmiş yerel yönetimlere karşı uyguladığı soruşturmalar, ardı arkası gelmeyen tutuklamalar, gerçekliği çok tartışılan ağır suçlamalar, kayyum atamaları uygulamalarına karşı halkın günden güne çoğalan bir oranda karşı çıkması, baskılara ve engellemelere karşın miting alanlarının dolup taşması önemli olaylar olarak tarihe geçti.
Bugün, aydınların bir kez daha kendi durumlarını ve halk karşısındaki tutumlarını gözden geçirmeleri gerekiyor.
Son dört gündür bu sayfada aralıklarla Cumhuriyet ve güncel kimi sorunlar üzerine yazdığım yazılara çok sayıda saldırgan yorum yapıldı, açıkça hakaret edenler oldu. Hemen hiçbirisini yasaklamadan kendimce yanıt vermeye, haksız olduklarını bildirmeye, göstermeye çalıştım. Yapılan yorumların bir kısmının “trol” denen görevlendirilmiş bir saldırgan gruba ait olduğunu biliyorum. Ancak, kimi yorumlarda, yorum sahibinin şimdiye kadar inandığı, doğru bildiği bir inanışın temellerinin sarsılmış olduğunu, benim yazdıklarımın bu nedenle karşı tarafta bir öfkeye yol açtığını hissettim. Umarın bu değerlendirmem doğrudur; gerçekten de kimi gerçekleri yazma ve hitabet biçimim kimi koşullanmış düşünce kalıplarını sarsmayı başarmıştır. Bu durum aynı zamanda yazdıklarımın çok geniş bir okur alanına ulaşabilmiş olduğunu da gösteriyor.
Yıllardır, hemen her gün çevreme bir şeyler katmaya, insanları uyarmaya, sürekli okuyarak, belli davranış biçimlerinin içinde olmayı ihmal etmeyerek çoğalmayı, kendimi de uyandırmayı ve halkla ilişki içinde olabilmeyi sağlamaya çalışıyorum. Kitaplarımın baskı konusunda yaşadığı zorluklar ve arkasında bir holding ya da bir tv kanalı bulunan tanınmış bir yazar olmamanın karşıma çıkardığı güçlükleri de belli oranda aşmış oluyorum. Köyümden, yakınlarım arasından, bir zamanlar farklı düşünce ve davranış içinde olduğunu sandığım birilerinin candan yaklaşımlarını, sıcak iletilerini gördükçe de çok büyük bir mutluluk duyuyorum,
Diyaloji, ilişki, sıcak temas çok önemlidir. Bir konu hakkındaki farklı görüşleri yan yana görme olanağı bulan insanlar söylem sahibinin nasıl bir davranış içinde olduğuna da bakarlar. Bu anlamda, açık olmak, alçakgönüllü olmak, içtenlikli davranmak, sözü neyse özü de öyle olmak gerekir. Kendi çıkarını düşünenler, her olanaktan kendileri için bir fırsat yaratmaya çalışanlar ağızlarıyla kuş tutsalar, er ya da geç halk nezdinde iplikleri pazara çıkacak ve adları tarihin kara sayfalarına yazılacaktır.
Gelin, dürüst olalım; gelin özümüz neyse sözümüz de öyle olsun. Gelin çevremizdeki insanlara karşı açık, içtenlikli, alçakgönüllü olalım. Gelin uyanmaktan ve uyarmaktan vaz geçmeyelim.
İyinin, güzelin ve doğrunun hayata egemen olabilmesi, bunları savunanların tutarlılığına, azimlerine ve inatlarına bağlıdır.
Gününüz aydın olsun sevgili dostlar…
05 Kasım 2025, Alper Akçam
