10 ilimizde meydana gelen deprem felaketi halkımızı yasa boğdu. Enkaz altında kalan canlar için herkes seferber olmuş durumda. Bu koşullarda yapılacak tek şey birlik ve beraberlik içinde yaraları sarmak olmalıdır. Yurttaşlarımızda beklenen bu anlayış sevindirici olmuştur. İrademiz dışında meydana gelen olaylara hukukta ‘’mücbir sebep’’ denilmektedir. Deprem de irademiz dışında meydana gelen bir ‘’doğa olayı’’ olduğu için ‘’mücbir sebeptir.’’ Vergi hukukumuz; tarafların belirli bir süreye bağlı olarak yerine getirmesi gereken yükümlüklerini iradesi dışındaki nedenlerle geçici olarak ortadan kaldıran ‘’eylemli durumları mücbir sebep halleri’’ olarak düzenlemiştir. Deprem illerinin vergi ödevleri mücbir sebep nedeniyle Temmuz 2023 yılı sonuna kadar ertelendi.
VERGİ HUKUKUNDA MÜCBİR SEBEP
Vergi Usul Kanunu’nun 13’ncü maddesinde mücbir Sebepler;
- 1- Vergi ödevlerinden herhangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk,
- 2. Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler,
- 3. Kişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubetler,
- 4. Sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısıyle defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması gibi haller olduğu,
- Aynı Kanunun 15’nci maddesinde de yukarıda sayılan mücbir sebeplerden herhangi birinin bulunması halinde bu sebep ortadan kalkıncaya kadar sürelerin işlemeyeceği,
- Bu takdirde tarh zaman aşımı işlemeyen süreler kadar uzayacağı,
- Bu hükmün uygulanması için mücbir sebebin malûm olması veya ilgililer tarafından ispat veya tevsik edilmesi gerektiği,
- Maliye Bakanlığı, mücbir sebep sayılan haller nedeniyle; bölge, il, ilçe, mahal veya afete maruz kalanlar itibarıyla mücbir sebep hali ilân etmeye ve bu sürede vergi ödevlerinden yerine getirilemeyecek olanları tespit etmeye yetkili olduğu,
- Bu yetki vergi türleri ve işyerleri itibarıyla; beyannamelerin toplulaştırılması, yeni beyanname verme süreleri belirlenmesi ve beyanname verme zorunluluğunun kaldırılması şeklinde de kullanılabileceği,
Şeklinde düzenlenmiştir.
OHAL VE MÜCBİR SEBEP
Kahramanmaraş merkezli meydana gelen iki büyük deprem nedeniyle; Cumhurbaşkanı tarafından 8 Şubat 2023 tarihinden başlamak üzere 3 ay süre ile olağanüstü hal ilan edildi. Cumhurbaşkanı kararı aynı tarihli 32098 sayılı Resmî Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı da 07.02.2023 tarihli Twitter hesabında;
Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa'da bulunan mükelleflerimiz için 31 Temmuz 2023 tarihine kadar mücbir sebep hali ilan etti. Buna göre;
- Deprem tarihi itibarıyla bu illerdeki mükelleflerin, 6 Şubat 2023 ila 31 Temmuz 2023 tarihleri arasında yerine getirmeleri gereken vergisel yükümlülükleri ertelenmiştir.
- Mücbir sebep süresince, verilmesi gereken vergi beyanname ve bildirimlerinin verilme süreleri 15 Ağustos 2023 günü sonuna kadar, bu beyanname ve bildirimler üzerine tahakkuk eden vergilerin ödenme süreleri de 31 Ağustos 2023 gününe kadar uzatıldı."
Şeklinde açıklama yapıldı.
Açıklamada, halen uygulaması devam eden 7256 ve 7326 sayılı Yapılandırma Kanunları kapsamında Mart, Mayıs ve Temmuz aylarında ödenmesi gereken taksitlerin ödeme sürelerinin, mücbir sebep halinin bitim tarihini izleyen Ağustos, Ekim ve Aralık tarihlerine uzatılması hususunda gerekli hazırlıkların yapıldığına da dikkat çekildi.
Mücbir sebep ve olağanüstü hal uygulamaları ile ilgili bundan sonra yayınlanacak, tebliğ, genel yazı veya sirkülerdeki açıklamalar ilerideki yazılarımızın konusu olacaktır.
Umar ve dileriz ki; deprem nedeniyle ilan edilen olağanüstü hal uygulamaları yapılacak Cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerinde insan hak ve özgürlüklerini kısıtlayıcı, seçim güvenliğini zedeleyici eylem ve uygulamalara neden olmaz. Her türlü acı ve sefalete maruz kalan bölge halkının bir de olağan dışı yöntemlerle insan hak ve özgürlüklerinden yoksun bırakılmamasını temenni ederim.
Depremde ölen yurttaşlarımıza rahmet, kederli ailelerine başsağlığı ve sabır diliyorum. Geçmiş olsun Türkiye…
Sabri Arpaç
