“Şarkiyatçılık”, anası Lübnanlı, babası Filistinli, Ürdün ve Mısır’da eğitim görmüş, daha sonra ABD’nin Columbia, Harvard ve birçok seçkin üniversitesinde öğretim üyesi olarak çalışmış, kültür ve emperyalizm alanlarında çok önemli yapıtlar vermiş, sembolik olarak taş atarak İsrail’e karşı “intifada”ya katılmış bir Hıristiyan olarak eleştirel tutumu nedeniyle kimi zaman ABD’de koruma altında tutulmuş bilim ve kültür insanı Edward Said’in 1978 yılında yayınlanmış, yayınlandıktan sonra çok önemli bir ses getirmiş kitabının adıdır. Şarkiyatçılık 1983 yılında Türkçe’ye çevrildi. Edward Said 2003 yılında vefat etti ama onun ölümünden sonra da emperyalizm İslam ülkeleri üzerindeki Şarkiyatçı politikalarını sürdürdü. Özellikle de Türkiye’deki ABD bağlantılı cemaat-tarikat oyunları onun için bir hazine olacaktı.
Edward Said’in işaret ettiği, Napolyon’un Mısır’ı işgali sırasında, 2 Temmuz 1798 tarihinde İskenderiye’de toplattığı halka söylediği “nous sommes les vrais Musulmans” (biz gerçek Müslümanlarız) yalanı, emperyalizmin İslam üzerindeki Şarkiyatçı politikalarının bir miladı gibi ele alınabilir. 2. Dünya Savaşı sonrası yıllarda Orta Doğu, Yakın Asya ve Kuzey Afrika’da Fransız ve İngiliz emperyalizminin yerini ABD emperyalizmi aldı. Amin Maalouf bu değişimde 1956 Süveyş krizini gösterir.
ABD emperyalizmi, Şarkiyatçı politikalarda çok daha usta ve sinsi oyunlar döktü ortaya. 11 Eylül’de kendine de dönmüş bir patlamaya yol açmış törör ve Siyasal İslam çalışmaları, birlikte iş yaptığı ortakları eliyle tam hızıyla devam ediyor.
Arap yarımadasında halkın kanını sömüren, toprakları üzerine ipotek koymuş Yahudi bezirgânlığına karşı devrimci bir karşı duruş olarak doğmuş, Hz. Ömer adaleti ile eşitlikçi, halkına hesap veren, demokratik bir ün yapmış, Selahattin Eyyubi yiğitliğinde hoşgörü ve hümanizmayı da bağrında taşımış İslam inancı, bir yandan da Muaviyeci bir ikiyüzlülüğe kaydırılarak zorba iktidarların halkı kandırma aracı durumuna geldi.
Emperyalizmin Şarkiyatçı politikaları, İsrail vahşetine karşı da Arap halklarını birbirine düşürerek, inanç ayrılıkları üzerinden birbirinin kanına susamış silahlı gruplar kurdurarak bölgedeki zulmü ve emperyalist egemenliği sonsuza kadar sürdürme çabası içinde. Suriye’deki son iktidar değişimi, sonuç olarak İsrail’in Golan tepelerini tamamen işgal etmesi ile noktalandı.
Edward Said, Gramschi’den yararlanarak, emperyalizmin halkın kendi egemenliğine “rıza” göstermesi için çevirdiği “sivil” oyunlara da dikkat çekmişti. Türkiye’de de emperyalizm güdümündeki politikalarla halkın soygun ve sömürüye (İliç’te en acı örneğini yaşadık) karşı ses çıkarmaması için dini söylemler ve kavramlar kullanılıyor. Bu arada emperyalizmin ve onun Orta Doğu jandarması İsrail’in sömürü çarkına dokunmak ise yasak kılınıyor.
1 Ocak 2025 günü Galata köprüsü ve çevresinde MÜSİAD’ın düzenlediği, iktidar destekli Gazze mitinginde tekbirler getiriliyor, İsrail’e karşı sloganlar haykırılıyor ama İsrail ile ticaret yapılmasına, oraya gemiler gönderilmesine karşı çıkan pankart taşıyanlar derdest edilip gözaltına alınıyor.
Şarkiyatçı politikalar günlük dile sızarak, inanç oyunlarıyla kendine göre bir dil ve kültür ortamı da hazırlıyor. FETÖ sahtekârlarının bir zamanlar “23 Nisan Ulusal Egemenlik Bayramı”nı gölgede bırakmak için kullandıkları “Kutlu Doğum Haftası” bunun en somut örneklerinden biridir.
Özellikle son otuz yıldır iyice doruğa çıkmış bu dil-kültür oyunları ile çocukluğumuzda, gençliğimizde hiç tanık olmadığımız Cuma ve Kandil kutlamaları moda durumuna getirildi.
İslamiyet’in devrimci ruhuna sevgi ve yürekten inananlara büyük saygı duyan bir yazar olarak yıllardır yazıp çiziyorum bu konuları. Ne yazık ki, sayfamı izleyen bazı okurlar da kendilerini Şarkiyatçı politikaların güdülediği akıntılara kaptırıp gidiyor, kimi kavram ve kutlamalar bu sayfaya kadar uzanıyor.
Emperyalizmin kimi oyunlarına karşı uyanık olmalı, günlük yaşamımızla inançlarımız arasındaki dengeyi iyi kurmalıyız.
Hıristiyan dünyasında İslam ve Türk karşıtı söylemleriyle tanıdığımız Papa 16. Benedikus, Papa olmadan önce Cardinal Joseph Ratzinger ünvanıyla yazdığı “Avrupa, Geçmişteki, Şimdiki ve Gelecekteki Düşünsel Kökleri” adlı yazısında ve tüm konuşmalarında oldu olası ilerleme düşüncesine karşı olan Türk ve İslam düşüncesinin Avrupa Birliği’nde yeri olamayacağını söylemişti. Papa, yazısında Avrupa kimliğinin oluşmasında 1789 Fransız Devrimi’ne ve günlük yaşamla dini inançlar arasındaki dengeye değinir, başka bir deyişle Hıristiyan dünyasını “Laik” olabildiği için kutsar… Türkiye ve diğer İslam ülkelerinde kendisine yandaş olarak Siyasal İslamcı politikaları tercih etmiş, laikliği bu coğrafyalara “layık” bulmamış Batı emperyalizminin ikiyüzlülüğü, en açık biçimde bu din adamının söylemlerinde ortaya çıkmıştı.
Şarkiyatçılık, üzerinde çok iyi düşünülmesi gereken bir emperyalist kültür oyunudur.
Herkesin inancı kendine… Biz emperyalizme karşı dişle tırnakla savaş vererek bağımsız ve onurlu bir Cumhuriyet kurmuş gâzilerin çocuklarıyız. Bu oyunlara gelmemeli, laik, demokratik, bağımsız yargıya, hukuka saygılı olarak kurulmuş Türkiye Cumhuriyeti’ni kuruluş ilkeleri doğrultusunda yaşatmayı başarabilmeliyiz.
Kimi kavram ve kutlamaları bu sayfanın dışında tutabilirseniz sevinirim.
Gününüz aydın olsun değerli dostlar.
03 Ocak 2025, Alper Akçam
