Cumhuriyet Ankara Bürosu’ndan gönderilen kitap fuarı listesinde Balıkesir’i gönüllü olarak işaretlemiştim; yol parası, konaklama gibi taleplerim de olmadı. Zaten biliyordum Cumhuriyet gazetesinin parasal sıkıntılarını; o şehirde ve yörede yüreği güzel insanların olduğunu, onlarla buluşabileceğimi, bir gece otobüsle gidip ertesi gece dönme yorgunluğunun, duyacağım mutluluğun çok gerisinde kalacağını.
Gittim ve döndüm. 19 Ekim Pazar günü Balıkesir’de müthiş bir yağmur yağdı; yaz sıcağının kavurduğu bereketli topraklar öğlene doğru başlayıp akşama kadar süren şiddetli sağanakta suya doymaya çalıştı. Bu yağış, kitap fuarı katılımını da etkiledi… Balıkesir’e geleceğimi öğrenip bana bir de konuşma yapma olanağı sağlamış Balıkesir Belediyesi görevlilerinin sürprizi olarak karşıma çıkan konuşma saatinde salona girdiğimde hemen hiç kimse yoktu. Ben de önceden bildirilmediğinden okurlarıma ve dostlarıma bu konuşmayı ve saatini duyuramamıştım. Katılımın azlığına bakmadan konuşmama başladım. Salonun yavaş yavaş dolmaya başladığını, ben konuştukça dinleyenlerin canlandığını, gözlerinde farklı bir ışığın parlar olduğunu gördükçe konuşmanın coşkusu ve hazzı da çoğaldı. Orada yaptığım konuşmada, bir gün önce Ankara’daki Eğitim İş kuruluş toplantısında beni üzmüş bir noktaya önemle parmak basmak istedim; Cumhuriyet Kültür tarihinde, Atatürk’ten sonraki ikinci adam Köy Enstitüleri düşün ve eylem babası İsmail Hakkı Tonguç’tur; kavruk Anadolu çocuklarının “Baba” dile bağırlarına bastığı, bu topraklara büyük devrimci tohumlar atmış o kişidir dedim. Ertesi gün Balıkesir basını bu sözümü sayfalarına taşıyınca da mutluluğum bir kat daha çoğaldı.
24 Ekim Cuma akşamı da Balıkesir’de tanıştığım Cengiz Bekar dostumuz aracılığıyla “Devrimci Eğitim-İşliler” grubuyla sosyal medya üzerinden canlı bir buluşma gerçekleştireceğiz.
Bu ülke, Cumhuriyetle birlikte, yüzlerce yıl yozlaşmış Osmanlı sarayının neredeyse insan yerine koymadığı, dilini, kültürünü yok saydığı üretici Anadolu köylüsü, o kültürler harmanı insanıyla buluştu, kucaklaştı. Cumhuriyet kültürü, Kayı boyu beyi Gâzi Ertuğrul’un miras hakkı bile vermeden, dinine, diline bakmaksızın kullanıcısına ait kıldığı, “Beytülmal” olarak kutsadığı topraklarda yüzlerce yıl kardeşçe birlikte yaşama zenginliğini, Gâzi Mustafa Kemal önderliğinde verilmiş Kurtuluş Savaşı’yla, “Köylü milletin efendisidir!’ sözüyle onurlandırdığı halkın kültürünü, devrimci ve değişimci gücünün bir kez daha gün aydınlığına çıkardı. Bu farkındalığın önderi de eğitmen kurslarının ve Köy Enstitüleri’nin kurucusu İsmail Hakkı Tonguç ve yanındaki bir avuç fedakâr arkadaşı olmuştu.
Balıkesir’e indiğimde, 1968 kuşağı devrimci gençliğinin o güzel dayanışmacı geleneğini hâlâ yaşatan sınıf arkadaşım Dr. Osman Nuri Cengiz karşıladı beni. Birlikte evine gittik; eşi Zeynep hanımın hazırladığı kahvaltı sofrasına oturduk. Osman Nuri, o gece 22.30’da otobüsüme binene kadar bir an bile yanımdan ayrılmadı. Yeni Kuşak Köy Enstitüler Derneği Balıkesir Şube Başkanı, yorulmaz mücadeleci öğretmenim Mualla Orman da fuar boyunca hep yanımda olmaya çalıştığı gibi akşam da evindeki sıcak konukseverlikle taçlandırdı dostluğunu. Orada olduğumuzu duyarak bize katılan ilk kez yapılmış olmasına karşın fuar yürütülmesinde büyük bir başarı göstermiş Belediye Kütüphane ve Kültür işleri sorumlusu Serap Müjdeci Gökçen ile de sohbet edebilme olanağı bulduk. Fuar’da karşılaştığım Serhan Asker, 2026 17 Nisan’ını, Köy Enstitüleri’nin 86. Kuruluş yıldönümü etkinliğini birlikte bir yerleşkede yapalım diye önerdi. Orada ayaküstü daha önce hiç gidilmemiş Trakya’daki Köy Enstitüsü, Kepirtepe üzerinde ilk düşünce birliğini sağladık. Ankara’ya dönünce Lüleburgaz’daki mücadele arkadaşımız Günsel Solak’ı aradım; gerekli ortamı hazırlamak için görüşmelere başlayacak.
Fuar boyunca Balıkesir Belediyesi’nin mihmandar olarak yanıma kattığı kütüphane görevlisi Sinan kardeşim de bir an bile yanımdan ayrılmadı. İlk kez böyle bir şey geliyor başıma, çok mahcup oydum. Şiddetli yağmurda çadırdaki kitapların da ıslanmaya başladığı, bizim de epeyce üşüdüğümüz bir zamanda önerdiği yemek teklifini de geri çevirmedim. Ben kitap imzası dedikçe kazancı ön plana çıkaran ve benim tepkim üzerine belki de bana darılan bazı dostlar da not alabilir. Balıkesir yolculuğunda benim kazanç haneme bu yemeği yazabilirler. Yol parasına kadar kendi cebimden verdim. Cumhuriyet Kitap yerleşkesini yağmurlu, rüzgârlı bir havada akşama kadar tek başına ayakta tutmaya, kitapları korumaya çalışan Murat arkadaş kaç kitap parası aldı, ne kadarı Cumhuriyet’e, ne kadarı kitaplarımın çoğunu basmış ve yeni romanım “Kapılarda”nın baskı hazırlıklarına başlamış Abis Yayınevi’ni yaşatabilmek için kalacak; onu da bilmiyorum. Balıkesir Kitap Fuarı’nda Bursa’dan gelen okurlarıma, Altınoluk’tan koşarak yanıma gelen amcakızı Nurten ve eşi Rasim’e, yağmura aldırmayıp kitap imzalatabilmek ve benimle konuşabilmek için fedakârca davranan herkese gönül dolusu teşekkürler.
İnsanlık da ölmedi, kitaplar da, yazı da, kültür de. Bu hayatta paradan, makamdan, kazançtan çok daha önemli ve değerli şeyler olduğunu varlığımızla kanıtlıyoruz. Emperyalizm ve ortaklarının Orta Doğu ve Orta Çağ karanlığına sürüklemek istedikleri Türkiye Cumhuriyeti’nin değerini bilen, yalan ve talan karanlığına karşı aydınlığa doğru yürüyen, özgürlük ve adalet arayan insanların sayısı gün geçtikçe artıyor. Balıkesir’de Dr. Osman Nuri ile başlayan Dursun Akçam Kültür Ve Sanat Vakfı üye katılımları Ankara dönüşümde zincirleme devam etti. Yeni üyelerimiz arasında Ardahan milletvekili Özgür Erdem İncesu ve danışmanı Erkan Daşdemir de var.
Selam olsun suçsuz yere zindanlara atılanlara, selam olsun boyun eğmeyenlere, selam olsun iyilik, güzellik, doğruluk yolundan ayrılmayanlara…
Balıkesir’e ve Tonguç Baba’nın anısına selam olsun.
Gününüz aydın olsun sevgili dostlar.
22 Ekim 2025, Alper Akçam
