27 Mart, “Dünya Tiyatrolar Günü” olarak kutlanır. Uluslararası Tiyatro Enstitüsü 1961 yılında bu kararı almış ve tüm dünyada bu özel günde tiyatronun yaşamımızda tuttuğu o güzel yer ve önem bir kez daha vurgulanmış.
Tiyatro özgürlüktür, tiyatro başka bir bedende yaşamanın, başka bir gözle yaşama bakabilmenin ve ötekini anlayabilmenin sanatıdır.
Günümüzdeki ikiyüzlü cebberrut saldırganlıklar, insanlık dışı işkence, şiddet uygulamaları, biat ve itaata, kula kulluk etmeye dayalı zorbalıklar, oyun ve tiyatro erdeminden kendine düşeni alamamış, dünyaya yalnızca kendi at gözlüğüyle bakanların, eğitilmemiş ilkel ve bencil vahşetiyle yaşayanların eseridir…
Halk ve insanlık kültürünün temeli oyunculuktur. İnsanı açıklayan farklı kavramlardan (Homo Sapiens, Homo Faber gibi) en güzeli Huizinga’ya ait “Homo Ludens” tir (oynayan yaratık). Sahne öncesi tiyatro, doğaçlama oynanan oyunlar, çok daha özgür, çok daha yaratıcıdır. Ülkemiz gündemini saran kimi zorbalıklara karşı sokaklara çıkan gençlerin oynadıkları oyunlar içimizdeki o büyüt toplumsal yangına karşı ilaç gibi geliyor.
Yıllardır Ardahan’da, Dursun Akçam Kültür ve Sanat Günleri’nde mutlaka bir tiyatro oyunu sergilemeyi amaç edindik. Dursun Akçam’ın, Ümit Kaftancıoğlu’nun yapıtlarından, yöredeki sözlü halk kültürü geleneğinden yararlanarak onun üzerinde oyun yazmıştım; bunları Ardahanlı gençler oynamıştı. Geçen yıl farklı çevreler benden Köy Enstitüleri ile ilgili tiyatro metni istemişti. Köy Enstitüleri’nde hem telif oyunlar sahnelenir, hem de her Cumartesi şenliğinde köylülerin de katıldığı, ceketlerin ters çevrildiği, yüzlerin boyandığı, kadının erkek, erkeğin kadın gibi giyindiği doğaçlama oyunlar oynanırdı. Tiyatro ve seyirlik oyunlar o özgürleşme eyleminin doğal bir parçası olurdu. Yazdığım son metin, Cılavuz Köy Enstitüsü çıkışlı annem ve babamın yaşamlarından, babam Dursun Akçam’ın yapıtlarından da yararlanarak yazdığım “Köyün Enisdosu” oldu.
“Köyün Enisdosu”, gece gündüz tiyatro için koşturan, ülkemizin birçok kentinde yanan tiyatro ateşlerini büyük bir özveriyle diri tutmaya çalışan güzel insan Kımız Zeynep’in yönettiği İNSANART tiyatro topluluğu tarafından sahneye hazır duruma getirildi. Kımız, geçen yıl da gece sabaha kadar otobüs yolculuğu yaparak Ardahan’daki etkinliğimize ulaşmış ve bazı sorunların yaşandığı tiyatro oyunun sahnelenmesini sağlamıştı.
“Köyün Enisdosu”, 21 Nisan Pazartesi günü, Çankaya Belediyesi’nin katkılarıyla ilk kez Yılmaz Güney Sahnesi’nde sergilenecek. Kımız kendi inisiyatifi ile bana da oyunda yer vermiş. 25 Nisan Cuma akşamı da Mamak Belediyesi’nin eski konservatuvar binası salonunda oyunu yeniden oynayacağız.
Selam olsun insanı insan kılan tiyatro ateşine.
Selam olsun özgürlüğe, onura, barışa, kardeşliğe ve herkes için adalete…
Gününüz aydın olsun.
29 Mart 2025, Alper Akçam
--
